DE OUDE RELIGIE IN AFRIKA - Patrick Bowen

ITONGO, Theosofie in het oude Afrika

Buiten de verslagen over de Oude Wijsheid in Egypte is er weinig bekend over de verspreiding ervan in de rest van Afrika. Enig bewijs voor het bestaan van de oude doctrines en beweging in het hele continent kan uit het volgende verhaal worden gehaald.

De THEOSOPHIST, Madras, van augustus 1927 publiceerde een artikel getiteld “The Ancient Wisdom in Africa” geschreven door Patrick Bowen die daar zijn kindertijd en jonge jaren doorbracht. Hij is wellicht beter bekend vanwege de SAYINGS OF THE ANCIENT ONE die hij publiceerde.

De heer Bowen schijnt al vroeg in zijn leven erkend te zijn voor een aantal speciale kwaliteiten door leden van diegenen die tot de Ingewijden van de Oude Broederschap van Wijsheid behoorden en die leefden onder de Zoeloes en de afstammelingen van het oude Bantoe-ras van Zuid- en Zuidoost Afrika.

Over een deel van deze ervaring schreef Mr. Bowen: "Vele jaren geleden, toen ik een jongen van tien of twaalf jaar oud was, volgde ik mijn vaders wagen door de woeste Bushlands van de Noordelijke Transvaal... Ik ontmoette en kreeg de vriendschap van vele oorspronkelijke bewoners - voornamelijk Zoeloes - van de klasse die bekend staat als Isanusi, een term die in de volksmond onjuist geïnterpreteerd wordt als ‘Toverdokter’.
Waarom deze mannen, die tegenover Europeanen en zelfs tegenover hun eigen mensen altijd zeer terughoudend zijn, mij met hun vertrouwen hebben begunstigd, begrijp ik zelfs nu nog niet goed... Ik herinner me een gesprek met een van hen, Mankanyezi (De Sterre) genaamd... Mijn vader had zijn voornemen uitgesproken om mij onder de hoede van een missionaris te plaatsen, zodat ik enige scholing zou kunnen krijgen en de gebruiken van de blanken zou kunnen leren.
Ik herhaalde zijn woorden aan Mankanyezi, die treurig zijn hoofd schudde toen hij ze hoorde en zei: Jullie leraren zijn ongetwijfeld geleerde mannen. Maar waarom proberen ze ons hun geloof op te dringen zonder eerst te leren wat ons geloof is?... Om jullie te laten zien hoe onwetend ze zijn, zal ik jullie vertellen wat wij de gewone man leren... We leren dat hij een lichaam heeft; dat in dat lichaam een ziel is; en in de ziel is een vonk of deel van iets dat we Itongo noemen, wat de gewone man interpreteert als de universele geest van de stam....


Toestanden na de dood
Na de dood vertrekt de ziel (Idhlozi), na een tijdje in de buurt van het lichaam te hebben rondgezworven, naar een plaats die Esilweni (plaats van de dieren) wordt genoemd. Dit is iets heel anders... dan het lichaam van een dier binnengaan.
In Esilweni neemt de ziel een vorm aan, deels dier en deels mens. Dit is haar ware vorm, want de natuur van de mens lijkt erg op die van het dier, met uitzondering van die vonk van iets hogers...
Voor een periode die lang of kort is, afhankelijk van de kracht van de dierlijke natuur, blijft de ziel in Esilweni, uiteindelijk werpt ze haar dierachtige vorm af en gaat verder naar een plaats van rust.

Daar slaapt ze tot er een tijd komt dat ze droomt dat er op aarde iets te doen of te leren op haar wacht; dan ontwaakt ze en keert terug, door de plaats der dieren, naar de aarde en wordt opnieuw geboren als een kind. Opnieuw en opnieuw reist de ziel ... tot de Mens uiteindelijk een Werkelijke Mens wordt, en zijn ziel wanneer hij sterft rechtstreeks naar haar rust gaat, en dan, na een tijd, opgehouden te hebben van de aarde te dromen, verder gaat en één wordt met 'Dat Vanwaar-Het-Kwam’-de Itongo.


Universele Geest - de wortel van universele broederschap
Dan weet de man dat in plaats van zichzelf te zijn, apart, hij werkelijk de hele stam is en de stam is hij... Maar het geloof van ons, wijzere mensen, is iets veel breders en groters, hoewel vergelijkbaar... We weten dat de Itongo niet slechts de Geest van de stam is, maar de Geest in en boven alle mensen is - zelfs alle dingen; en uiteindelijk, omdat alle mensen één zijn in Geest, zijn alle mensen broeders in het vlees.


De grote Loge in Afrika
Mr. Bowen beschrijft een later bezoek aan Mankanyezi toen hij op het punt stond om naar Centraal- en Oost-Afrika te reizen. De uitkomst van zijn reis was correct voorspeld, zelfs tot ongeplande omwegen die hij zou maken die oorspronkelijk niet op het programma stonden.
Een ontmoeting met één van Mankanyezi's ‘oudere broeders’ was voorspeld. Toen hem gevraagd werd hoe hij deze ‘oudere broer’ zou herkennen, kreeg hij te horen:
"Hij is zoals je zegt, niet mijn broer in levende lijve... hij is een Oudere in het Genootschap waartoe ik behoor, waarvan de leden de bewakers zijn van de Wijsheid-die-van-oudsher-komt.
Er zijn velen van ons - minstens één in elke stam en natie - in dit grote land. We zijn van vele rangen, van de leerling tot de Meester, en tot die Hogeren, van wie de namen niet mogen worden uitgesproken... Ik ben een gewone Broeder; hij over wie ik spreek is mijn Oudere... Ik ken hem omdat ik hem vaak heb gezien, hoewel niet in levende lijve. Vaak hebben we samen gesproken. Denk je dat de geest van de Mens alleen in het vlees kan reizen?"

Een jaar later waren de reizigers gedwongen de voorspelde omweg te maken en bereikten ze in het land van de Masai in Oost-Afrika een dorp ten oosten van het Nyassa-meer. Daar werden ze begroet door een oude man als vrienden van zijn ‘broer Mankanyezi.’ Er werd vastgesteld dat deze twee elkaar nooit fysiek hadden ontmoet. Hun respectievelijke gebieden waren gescheiden door meer dan duizend mijl waarover ze niet hadden gereisd.


Een geheime gemeenschap
In de loop van zijn latere werk in Zuid-Afrika schreef de heer Bowen over zijn ontmoetingen van tijd tot tijd op verspreide plaatsen met anderen van de Broederschap, en zelfs met sommigen hoog in de gelederen.
Hij schrijft over een geheime gemeenschap in een afgelegen en ontoegankelijke vallei...van een Afrikaanse groep die fysiek heel anders was dan de stammen die haar omringden en met wie ze in harmonie leefden. Hij zegt dat ze fysiek leken op de Berbers van Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied, 5000 mijl naar het noorden. Ze noemden zichzelf ‘Khabyles’ [Kabiri ?] Er was geen verklaring voor het feit dat zij zo ver van dat gebied woonden, noch gaven zij daarvoor een verklaring.
Dit zal Theosofiestudenten herinneren aan de mysterieuze Todas van het Nilghery-gebergte in Zuid-India, waarover Madam Blavatsky uitgebreid schreef in haar boek ‘DE MENSEN VAN DE BLAUWE BERGEN’. In een uitgave van Lookout (THEOSOPHY, Vol. 81, p.24.) werd een verslag gepubliceerd van een andere mysterieuze stam uit de bergen van Columbia in het noorden van Zuid-Amerika, genaamd de Kogi. Het lijkt erop dat zij een unieke missie hadden in hun gebied van de wereld.

GedachtetelegraafHet opperhoofd van deze kleine gemeenschap, Mandhlalanga (Kracht van de Zon), was aanvankelijk terughoudend, maar tijd en vertrouwdheid zorgden voor een doorbraak. Toen Mandhlalanga op een dag sprak over nieuws over verre gebeurtenissen dat zich plotseling onder de oorspronkelijke bewoners verspreidde, bood hij aan Bowen uit te leggen hoe dit gebeurde: “Gedachten zijn sneller dan elektrische vonken en hebben geen draden nodig,” zei hij. "Het enige wat nodig is, is een brein om het te verzenden en een ander om het te ontvangen. Zou je het geloven als ik je vertelde dat ik en anderen van de Broederschap waartoe ik behoor onze gedachten van de een naar de ander kunnen overbrengen, hoe ver onze lichamen ook van elkaar verwijderd zijn?"
Op de vraag van meneer Bowen hoe dat moest worden uitgelegd, antwoordde Mandhlalanga dat het net zo moeilijk zou kunnen zijn als het uitleggen van differentiaalrekenen aan iemand die niet weet hoe je moet optellen. Hij bood toen aan Bowen les te geven, maar garandeerde niet dat hij het zou leren. Dit onderwijs duurde ongeveer een jaar totdat Bowen door omstandigheden werd gedwongen elders te gaan werken. Daarna werd zijn contact met zijn leraar Mandhlalanga af en toe voortgezet door tussenkomst van anderen van de Broederschap. Hij hield veel aantekeningen bij van het onderricht.
Mr. Bowen geeft uittreksels uit zijn aantekeningen. ‘Mandhlalanga,’ mag ik uitleggen, “is een Meester, of Leraar in de Broederschap genoemd door Mankanyezi. Hij heeft in Europa, Azië en Amerika gereisd. Hij spreekt perfect Engels en andere Europese talen, maar zijn gesprekken met mij werden gevoerd in de geheime Bantoetaal... waarvan maar weinig Europeanen het ononderbroken bestaan kennen." Mandhlalanga behandelt vervolgens:

Het raadsel van het bestaan

"De Itongo (Universele Geest) is ALLES wat was, is of ooit zal zijn, denkbaar of onvoorstelbaar. De Itongo is ALLE dingen, alle dingen zijn van HET; maar de som van alle dingen is niet de Itongo. [Hetzelfde geldt voor alle macht, alle wijsheid, alle substantie. Het is in hen en manifesteert zich door hen, maar het is ook boven hen en voorbij hen, eeuwig ongemanifesteerd.

De mens die van Itongo is, kan Itongo nooit kennen terwijl hij Mens is. Alles wat hij van HET kan weten zijn bepaalde manifestaties die binnen het bereik van zijn waarneming komen.


Manifestatie
De leerling wordt over het algemeen geleerd dat de manifestaties drie in getal zijn. Namelijk:
1. Universele Geest,
2. Universele Kracht,
3. Universele Substantie of Materie.Maar eigenlijk zijn er maar twee manifestaties, Geest en Materie. Wat wij Kracht noemen is geen aparte manifestatie. Het is gewoon een van de laagste of grofste graden van de Geest.
Kracht is eenvoudigweg dat deel van de Geest dat Materie van Vorm voorziet. Het is dat deel van de Geest dat het idee van Vorm overbrengt naar de hogere graden waar Bewustzijn woont. Laat de Leerling nadenken en hij zal zien dat dit zo is.


Trilling
Kleur, grootte, vorm, wat zijn dat? Gewoon lichttrillingen die, wanneer ze aan het Bewustzijn worden doorgegeven, het idee van Vorm geven. En wat is vibratie? Het is Kracht. Warmte, koude, hardheid, zachtheid, smaak- en geurvariëteiten; allemaal trillingen en daarom ook Kracht. Als je van Kracht een aparte manifestatie maakt, dan moet je ook van die niveaus van Geest die ideeën van passie of emotie overbrengen aparte manifestaties maken.


In het begin...
In het begin van een Kosmische Cyclus, manifesteerde de Itongo zich eerst in alle vele graden van geest, neerwaarts in alle graden van materie. Maar in het begin waren zowel geest als materie niet-geïndividualiseerd. Wanneer, hoe of waarom, kan alleen de Itongo weten.


Individualiteit
Individualiteit begon in de hoogste niveaus van Geest - de niveaus die raken aan zuivere Geest. Begrip van wat zich voordeed wordt het best verkregen door de volgende opvatting:
Denk aan de Kosmos, net voordat Individualiteit begon, als een uitgestrekte, amorfe oceaan van Geest en Materie, waarvan het oppervlak rimpelt; en de bovenste bereiken, die gebieden van Geest die raken aan Geest, worden dichter en dichter, naar beneden tot Materie in Etherische vorm wordt bereikt; naar beneden tot Ether Gas wordt, wat vergeleken kan worden met de mineraal geladen onderste lagen van de oceaan; naar beneden tot gassen vloeistoffen worden (modderig water); uiteindelijk tot vaste stoffen (dikke modder).
Het begin van Individualiteit in deze Kosmische Oceaan kan vergeleken worden met het ontstaan van myriaden kleine ‘draaikolken’ tussen de rimpelingen van het oppervlak (de Vergeestelijkte Geest). Deze ‘draaikolken’, breidden zich dieper en dieper uit, onder de kracht van een groeiende vloed tot uiteindelijk alle lagen in de kolk waren betrokken.
Zo hebben we Individualiteit die zich uitstrekt van Spirituele Geest tot het Fysieke Gebied. De ‘draaikolk’ aan de oppervlakte vertegenwoordigt de geboorte van de Ziel. De uitbreiding naar de modderige diepten vertegenwoordigt de afdaling van de Ziel in materie.
In materie heeft de Ziel het aphelium van haar cyclus bereikt, en nu begint ze aan haar lange, langzame terugreis. Door het proces van evolutie klimt ze langzaam omhoog, van mineraal naar plant, van plant naar dier, van dier naar mens; door alle graden en toestanden van menselijke ontwikkeling, langzaam en pijnlijk de grove aanwassen afschuddend die ze verzamelde tijdens haar afdaling; omhoog door de lagere geest naar de hogere, klimt ze, tot ze uiteindelijk, haar cyclus voltooid hebbend, versmelt met haar bron, de Itongo, en ophoudt Individueel te zijn, één zijnde met het Al.


De mens en zijn bestemming
De mens is een individu met in zich, zoals alles op het fysieke vlak, alle eigenschappen van de Kosmische Oceaan waarvan hij een geïndividualiseerd deel is. Hij heeft op zijn opwaartse reis het stadium van persoonlijk bewustzijn bereikt. Ik spreek van de Mens in het algemeen. Er zijn onontwikkelde mensen, van wie het persoonlijk bewustzijn slechts rudimentair is zoals er anderen zijn die de persoonlijkheid overstegen zijn en hun echte Zelven kennen - dat onsterfelijk deel dat eerst werd geïndividualiseerd vanuit de verheven gebieden van de Spirituele Geest.

De mens is op een reis waarvan het doel is: vereniging met de bron van zijn wezen - de Itongo.
Om dat doel te bereiken moet hij eerst door alle ervaringen heen die de Kosmos biedt en moet hij alle aanwassen van zich afschudden die hij heeft verzamelt tijdens zijn afdaling van de geïndividualiseerde Spirituele Geest naar de grofste Materie. Om dit te doen wordt hij opnieuw geboren, want zijn fysieke lichaam sterft, net zoals zijn kracht van mentale principes; alleen zijn hogere mentale principes die verwant zijn met de Itongo overleven van eeuw tot eeuw, en behouden door de Kosmische Cyclus heen de individualiteit die hen werd toebedeeld bij de opening ervan.

Dit zijn de Principes van de Mens
1. Het Fysieke Lichaam (Umzimba).
2. Het Etherische [Astrale] Lichaam (Isitunzi)...etherische tegenhanger van het fysieke lichaam, en normaal gesproken niet echt een apart principe. Maar in bepaalde abnormale toestanden is het gedeeltelijk scheidbaar van het fysieke lichaam. Het is het medium waardoor de Lagere Geest (of Kracht) functioneert.
3 Lager Denkvermogen (Amandhla)...Dat deel van de Geest dat weinig Levenskracht laat zien en andere vormen van wat wij Energie noemen.
4. De Dierlijke Geest (Utiwesilo)...De niveaus van de Geest die zich manifesteren als passie, emoties en instincten.
5. Menselijk Verstand (Utiwomuntu)...De niveaus van Verstand die zich manifesteren als menselijk bewustzijn, intellect, hogere verlangens, enz.
6. Spirituele Geest (Utiwetongo)...De hogere niveaus die zich manifesteren als Spiritueel Bewustzijn.
7. ITONGO...De Straal, of vonk van Universele Geest die alle lagere manifestaties informeert.

Dit zijn de Principes van de Mens
1. Het Fysieke Lichaam (Umzimba).
2. Het Etherische [Astrale] Lichaam (Isitunzi)...etherische tegenhanger van het fysieke lichaam, en normaal gesproken niet echt een apart principe. Maar in bepaalde abnormale toestanden is het gedeeltelijk scheidbaar van het fysieke lichaam. Het is het medium waardoor de Lagere Geest (of Kracht) functioneert.
3 Lager Denkvermogen (Amandhla)...Dat deel van de Geest dat weinig Levenskracht laat zien en andere vormen van wat wij Energie noemen.
4. De Dierlijke Geest (Utiwesilo)...De niveaus van de Geest die zich manifesteren als passie, emoties en instincten.
5. Menselijk Verstand (Utiwomuntu)...De niveaus van Verstand die zich manifesteren als menselijk bewustzijn, intellect, hogere verlangens, enz.
6. Spirituele Geest (Utiwetongo)...De hogere niveaus die zich manifesteren als Spiritueel Bewustzijn.
7. ITONGO...De Straal, of vonk van Universele Geest die alle lagere manifestaties informeert.


De Broederschap
Wij noemen onze Broederschap ... met gebruikmaking van de oude Bantoe-taal die de moedertaal is van de meest verspreide groep talen op het continent [van Afrika]. In het Engels kan het worden weergegeven als The Brotherhood of the Higher Ones of Egypt/De Broederschap van de Hogeren van Egypte.
De Broederschap werd in Egypte gesticht tijdens het bewind van farao Cheops; de stichter was een priester van Isis.
Dit zijn de rangen van de broederschap en enkele van de vermogens en functies die zij uitoefenen.
1. De Leerling...is iemand in proeftijd die één tot drie jaar duurt. Gedurende deze tijd wordt hij onderwezen door een meester en onderwerpt hij zich aan bepaalde disciplines. Als hij waardig wordt bevonden, treedt hij als discipel toe tot de broederschap aan het einde van zijn proeftijd. Als hij onwaardig wordt bevonden, wordt hij teruggestuurd naar de wereld.
2. De discipel...is een toegewijd lid van de broederschap en onderworpen aan haar disciplines. Onderrichtend ontwikkelt hij bepaalde vermogens...’Mesmerisme’ is meestal een van het vroegst te ontwikkelen vermogen.
3. De Broeder...Een volwaardig lid van de Orde met vele ontwikkelde vermogens, waarvan ik alleen het vermogen mag noemen om door gedachten te communiceren met mensen van gelijke of hogere ontwikkeling...wat Europese occultisten Astrale Convergentie noemen.
Europese occultisten noemen het Astraal Bewustzijn.
4. De Oudere... een gevorderde Broeder.
5. De Meester...De Leraar van alle lagere graden...heeft veel ontwikkelde vermogens...
6. Zij die Weten (Isangoma)...Over deze is het niet toegestaan te spreken, behalve om te zeggen dat zij Bewustzijn hebben bereikt op het niveau van het Werkelijke Zelf.
Daarnaast hebben we leken-discipelen en leken-broeders. Dit zijn mannen die door omstandigheden niet de gelofte van Broederschap kunnen afleggen. Ze zijn alleen onderworpen aan zelfopgelegde disciplines en ontvangen alleen onderwijs dat van ver kan worden gegeven. We hebben veel lekendiscipelen, niet alleen in Afrika maar ook in Azië, Europa en Amerika.
Leken-Broeders zijn er echter maar weinig, want zonder direct onderricht van een Meester kunnen weinigen deze graad bereiken zonder grote gevaren te lopen. We waarschuwen alle niet-toegelate Discipelen voortdurend voor het gevaar te proberen de vermogens van een broeder te bereiken zonder de directe instructie van een Meester.


Volmaakte Mensen
Laat men niet denken dat, hoewel onze Isangoma, hoe verheven ze ook zijn, de hoogste ontwikkeling vertegenwoordigen die mogelijk is voor de Mens op het Fysieke Niveau. Dat is niet zo. Er zijn anderen, niet van enige Broederschap, behalve de Broederschap van Alles. Wij noemen hen... (dat zijn Verhevenen, of Volmaakte Mensen). Dit zijn mensen voor wie de noodzaak voor wedergeboorte is opgehouden.
Ze verblijven op aarde in fysieke vorm door hun eigen wil, en kunnen die vorm naar believen behouden of opgeven. Ik spreek slechts over hen om de Leerling van hun bestaan te verzekeren. Weinigen onder de rang van Meester hebben er ooit een in levende lijve gezien, hoewel allen, vanaf discipel omhoog, hen in de Geest kunnen ontmoeten.


De bron van kracht
“Over de bron van de kracht die wij uitoefenen,” vervolgt Mandhlalanga, "kan de Leerling maar weinig leren totdat hij het Discipelschap bereikt. Maar laat hem hierover nadenken.
Ik heb Individualiteit vergeleken met draaikolken in de Kosmische Oceaan. Maar die hele Oceaan is niet in individualiteit gegoten. Tussen de ‘draaikolken’, hoe ontelbaar ze ook zijn, strekken zich wijde, gladde ruimten uit, identiek met hen in vergelijking. Nu kan men zich goed voorstellen dat een ‘draaikolk’ door kleine trillingen in zichzelf op te wekken, rimpelingen door de gladde ruimten kan sturen die andere ‘draaikolken’ zullen treffen en in zekere mate beïnvloeden.
Alle ‘draaikolken’ doen dit voortdurend.
Veronderstel nu dat een ‘draaikolk’ de macht heeft gekregen om zijn interne vibraties te controleren en ze pulserend door de Oceaan te sturen naar welk doel het ook verlangt, zie je dan niet dat het op dat doel elk effect kan produceren dat het verlangt?
Denk nu aan de ‘draaikolk’ als zijnde een Mens. Is het niet duidelijk dat door volledige controle te krijgen over de vibraties van zijn hogere vlakken, hij door de Kosmische Oceaan waarvan hij een deel is, rimpelingen van verschillende soorten en intensiteiten kan sturen, die, volgens hun aard en sterkte, effecten zullen produceren op alle lagen, van de hoogste, die natuurlijk de meest gevoelige is, zelfs tot aan het ‘slijm en de ‘modder’ van de diepten.


Ik geef u dit als stof tot nadenken en verzoek u het goed te verteren. -- Patrick Bowen
BRON: THEOSOPHIST, Madras, India, augustus 1927